Οι κρίσεις πανικού είναι μια αντίδραση του οργανισμού μας σε ερεθίσματα και καταστάσεις που ερμηνεύουμε ως επικίνδυνες. Όταν αντιλαμβανόμαστε κάτι ως επικίνδυνο, παράγουμε ορμόνες όπως η κορτιζόλη και η νοραδρεναλίνη, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν μια αντίδραση «φυγής ή πάλης». Το σώμα μας, δηλαδή, προετοιμάζεται για να μας προστατέψει από αυτό που εμείς θεωρούμε επικίνδυνο. Για παράδειγμα, η καρδιά μας αρχίζει να χτυπάει δυνατότερα ώστε να τροφοδοτήσει τους μυς μας με την απαραίτητη ενέργεια για να μπορούμε να κινούμαστε γρηγορότερα, όπως σε καταστάσεις πραγματικού κινδύνου. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω ορμονολογικών μεταβολών, τα άτομα που βιώνουν κρίσεις πανικού, εκδηλώνουν κάποια από τα παρακάτω σωματικά συμπτώματα:
- Εφίδρωση
- Τρέμουλο ή ρίγος
- Δύσπνοια
- Αίσθημα πνιγμού
- Πόνος ή βάρος στο στήθος
- Ταχυκαρδία
- Ναυτία
- Κοιλιακές ενοχλήσεις
- Αίσθημα ζάλης ή τάση για λιποθυμία
- Μούδιασμα ή Μυρμήγκιασμα
- Κρυάδες ή Εξάψεις
Επιπλέον, μπορεί να κάνουν δύσφορες σκέψεις όπως:
- Ότι μπορεί να τρελαθούν ή να χάσουν τον έλεγχο
- Ότι μπορεί να πεθάνουν
- Ότι είναι απομακρυσμένοι από το σώμα τους ή τον κόσμο γύρω τους
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά το γεγονός ότι οι κρίσεις πανικού είναι εξαιρετικά δύσφορες για αυτούς που τις βιώνουν, είναι αποτέλεσμα της δικής τους παρερμηνείας αναφορικά με τον πραγματικό κίνδυνο των καταστάσεων. Επιπλέον, μια κατάσταση που άλλοτε μας φαινόταν διαχειρίσιμη, τείνει να μας αγχώνει περισσότερο όταν διανύουμε μια δύσκολη περίοδο στη ζωή μας (π.χ. όταν έχουμε χάσει τη δουλειά μας, όταν έχουμε χωρίσει από το/τη σύντροφό μας). Τέλος, αυτό που συνήθως διατηρεί και επιτείνει τις κρίσεις πανικού είναι η πεποίθηση μας ότι θα το ξαναπάθουμε. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να αποφεύγουμε μέρη ή δραστηριότητες που έχουμε συνδέσει με την εμφάνιση των κρίσεων. Με τη σειρά του, ο φόβος μας γίνεται μεγαλύτερος και οι αποφυγές μας περισσότερες, ιδιαίτερα σε περιόδους που βιώνουμε έντονο άγχος και άρα είναι πιθανό να είμαστε πιο ευάλωτοι στο να σκεφτόμαστε αρνητικά και να ερμηνεύουμε μια κατάσταση ως απειλητική και επικίνδυνη.
Σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού είναι η αναζήτηση της βοήθειας ενός ειδικού. Από κοινού, θα πρέπει να αναζητήσουν τα αίτια των κρίσεων και θέσουν στόχους για τη διαχείρισή τους.
Βασικός κανόνας που ενδείκνυται να ακολουθούν τα άτομα με κρίσεις πανικού, προκειμένου να σταματήσει ο φαύλος κύκλος των αρνητικών σκέψεων και των αποφυγών είναι να αλλάξουν την ερμηνεία που δίνουν στις καταστάσεις που αντιλαμβάνονται ως επικίνδυνες, έχοντας στο μυαλό τους τα παρακάτω:
- Τα σωματικά μου συμπτώματα είναι φυσιολογικά. Μπορεί να τα βιώνω μεγενθυμένα λόγω της εστίασης που κάνω σε αυτά και να μου φαίνονται αρνητικά επειδή εγώ τους δίνω αρνητική σημασία (π.χ. έχω αίσθηση παλμών και όταν γυμνάζομαι χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παθαίνω έμφραγμα)
- Τα σωματικά συμπτώματα είναι δυσάρεστα αλλά όχι βλαβερά.
- Σε ποιες συνθήκες δεν το παθαίνω;
- Σε λίγο θα μου περάσει χωρίς να πάθω τίποτα. Το σώμα μου θα αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και θα επέλθει ισορροπία.
- Βιβλιογραφία:
- Leahy L. R., Holland J. F. S. και McGinn K. L. (2011). Treatment Plans and Interventions for Depression and Anxiety Disorders. New York, The Guilford Press
- Barlow H. D. και Craske G. M. (2007). Mastery of Your Anxiety and Panic Workbook. New York. Oxford University Press