Κάνω καλή δουλειά ως γονιός;

Ο ερχομός ενός παιδιού στη ζωή κάθε ανθρώπου συνοδεύεται από ανάμεικτα συναισθήματα. Από τη μια ανείπωτη χαρά και από την άλλη άγχος και αυξημένο αίσθημα ευθύνης. Όλοι θέλουν να μεγαλώνουν ευτυχισμένα παιδιά, με αυτοεκτίμηση, παιδιά που θα μπορούν να αναπτύξουν δεξιότητες και να πετύχουν τους στόχους που θέτουν στη ζωή τους. Με αυτό το σκεπτικό, είναι εύλογο κάθε γονιός να αναρωτιέται «τι χρειάζεται το παιδί μου για να μεγαλώσει σωστά; Κάνω καλή δουλειά ως γονιός;». Για να απαντήσει κανείς σε αυτό το ερώτημα πρέπει να αναλογιστεί εάν, πέρα από τις υλικές, καλύπτει και τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού του. Και οι δύο γονείς θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους ότι τα παιδιά έχουν τις παρακάτω ανάγκες:

• Η ανάγκη για σύνδεση και αποδοχή: Κάθε παιδί πρέπει να αισθάνεται ασφάλεια καθώς και ότι οι γονείς του το αποδέχονται. Η ανάγκη αυτή καλύπτεται, όταν το παιδί αισθάνεται ότι οι γονείς του είναι περήφανοι ανεξάρτητα από τις επιτυχίες και τα ελαττώματά του, ότι του αφιερώνουν χρόνο, ότι παίζουν μαζί του, ότι κατανοούν τα συναισθήματά του, ότι του απευθύνονται με σεβασμό, ότι πιστεύουν στο ίδιο και τις ικανότητές του και ότι είναι παρόντες για να το βοηθήσουν και να το καθοδηγήσουν όταν το χρειάζεται.
• Η ανάγκη για αυτονομία: Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να νιώθουν ότι μπορούν να αναπτύξουν τη δική τους προσωπικότητα καθώς και ότι μπορούν να καταφέρουν πολλά πράγματα μόνα τους γνωρίζοντας, παράλληλα, ότι μπορούν να αποτανθούν στους γονείς τους για βοήθεια εάν το χρειαστούν. Επιπλέον, είναι σημαντικό να παίρνουν το μήνυμα ότι δικαιούνται να έχουν διαφορετικές απόψεις από αυτές των γονιών τους και ότι οι γονείς τους τους εμπιστεύονται και τους επιτρέπουν να πάνε μόνοι τους σε κάποια μέρη ή να κάνουν τις δικές τους επιλογές, εφόσον τα ίδια δείχνουν υπευθυνότητα. Εάν η ανάγκη αυτή δεν καλυφθεί, τότε είναι πιθανό τα παιδιά να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι ο κόσμος είναι επικίνδυνος και ότι εκείνα είναι ευάλωτα και ανίκανα να τον αντιμετωπίσουν.
• Η ανάγκη για λογικά όρια: Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να μαθαίνουν τι είναι σωστό και τι λάθος, να αποκτήσουν την αίσθηση των ορίων και να γνωρίζουν τι χρειάζεται να κάνουν για να τα καταφέρνουν καλύτερα στην αλληλεπίδρασή τους με τους άλλους ανθρώπους. Οι γονείς χρειάζεται να μαθαίνουν στα παιδιά τι μπορούν να κάνουν όταν είναι θυμωμένα και βγαίνουν εκτός εαυτού, πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται ώστε να μην πληγώνουν και προσβάλλουν τους άλλους, πώς να είναι υπεύθυνα και πώς μπορούν να διεκδικούν αυτά που θέλουν με λειτουργικό τρόπο, χωρίς να παίρνουν το μήνυμα ότι δικαιούνται να κάνουν ό,τι θέλουν.
• Η ανάγκη για ρεαλιστικές προσδοκίες: Οι γονείς θα πρέπει να βοηθούν το παιδί να κατανοήσει τι αναμένεται από εκείνο να κάνει, επιτρέποντας του παράλληλα να είναι ο εαυτός του. Το παιδί πρέπει να αισθάνεται ότι οι γονείς κατανοούν τις δυνατότητες και τις δυσκολίες του, ότι επιτρέπεται να κάνει λάθη, ότι η αγάπη και η αξία των ανθρώπων δε βασίζεται στα επιτεύγματά τους και ότι έχει την ενθάρρυνση και τη στήριξη των γονιών του για να πετύχει τους στόχους του.    

Η ανατροφή των παιδιών βάσει των παραπάνω αναγκών δεν είναι εύκολη υπόθεση και σίγουρα θα υπάρξουν στιγμές που θα γίνουν λάθη. Αυτό που έχει σημασία είναι να τα αναγνωρίζουμε και να τα διορθώνουμε, έχοντας στο μυαλό μας πως, εάν θέλουμε να μεγαλώσουμε ευτυχισμένα και αυτόνομα παιδιά, θα πρέπει να αποφεύγουμε πρακτικές όπως η υποτίμηση του παιδιού, η υπερπροστατευτικότητα, η τελειοθηρία και η υπερβολική δοτικότητα και επιτρεπτικότητα. Το ποίημα της Diana Loomans, το οποίο θα βρείτε παρακάτω σε ελεύθερη απόδοση, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα αναφορικά με το πώς οι γονείς θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών τους.

Louis P. J. και McDonald Louis K. (2015). Good Enough Parenting : An In-Depth Perspective on Meeting Core Emotional Needs and Avoiding Exasperation. New York, Morgan James Publishing

Loomans D. (2004). 100 Ways to Build Self-Esteem & Teach Values. New World Library